دریا دادور
نقش ایرانیان در "اپرا"، فاخرترين هنر عالم
مراسم یادبود کیارستمی در پاریس
پیوند شرق و غرب در صدای دریا دادور
دریا دادور دختر «نسرین ارمگان» از یک خانوادهٔ گیلانی در سال ۱۳۵۰ خورشیدی در مشهد به دنیا آمد. تا پنج‌سالگی نزد پدربزرگ و مادربزرگ خود، که اصالتاً گیلانی بودند، زندگی کرد. سپس خانوادهٔ او به تهران نقل مکان کردند و او در آنجا بزرگ شد. او خودش را هم گیلکی و هم مشهدی می‌داند. از کودکی به آوازخوانی علاقه‌مند بود. مادر او، که هم خواننده بود و هم ترانه‌سرا و کارگردان تئاتر عروسکی، در گرایش دادور به سمت هنر تأثیر زیادی داشت. در کودکی در کنسرت‌های مدرسه شرکت می‌کرد. دادور در مصاحبه‌ای، از «سیمین قدیری» نام می‌برد که معلم موسیقی او در مدرسه بود. مدتی پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، کلیه کلاس‌های موسیقی در تمام مدارس برچیده شدند و دادور مجبور شد موسیقی را در خانه و نزد مادرش ادامه دهد. دادور از سال ۱۹۹۱ میلادی به فرانسه رفت تا نزد پدرش زبان فرانسوی بیاموزد. او متاهل و دارای دو فرزند دختر به نام‌های درتا و دلینا است. در سال ۲۰۰۵ پس از برگزاری یک کنسرت در ونکوور کانادا، دچار سانحهٔ رانندگی شد که در مصاحبه‌ای از آن به عنوان یکی از تلخ‌ترین خاطراتش یاد می‌کند. دادور از سال ۲۰۰۱ ساکن پاریس است. نام او در فهرست «۱٬۰۰۰ نام درخشان خاورمیانه و دنیای عرب» و همچنین در کتاب «برجسته‌ترین، مهم‌ترین، و قدرتمندترین زنان خاورمیانه و دنیای عرب» آمده‌است.
تحصیلات آکادمیک او در فرانسه آغاز شد. در ۱۸ سالگی، یادگیری موسیقی اپرا را از طریق یک معلم اهل پرتغال به نام «ماریا سارتووا» در تولون آغاز کرد. سپس در شهر تولوز تحصیلات تخصصی خود را ادامه داد. دومین معلم او جاسمین مرتورل بود و از آنه فوندویل هم به عنوان «آخرین معلم اصلی‌اش» نام می‌برد. به گفتهٔ خود دادور، در ابتدای تحصیلاتش، به کارهای مختلفی از جمله فروش برای یک شرکت فرانسوی وسایل رنگی و هنری پرداخت. در اواخر دوران تحصیل خود، شروع به تدریس و تعلیم آواز کرد. این فعالیت‌ها باعث شد دادور سرمایهٔ خوبی برای آغاز کار حرفه‌ای خود جمع کند. دادور تحصیلات خود در زمینهٔ موسیقی را در سال ۲۰۰۰ میلادی در شهر تولوز فرانسه به پایان رسانید. او صاحب مدرک فوق لیسانس در رشتهٔ هنرهای تجسمی است که آن را در سال ۱۹۹۷ دریافت کرده‌است. به گفتهٔ خود او، تحصیل در این رشته به ایجاد خلاقیت در کارهای هنری‌اش کمک کرده‌است. دادور در کلاس‌های آموزشی حرفه‌ای استادان موسیقی از سرتاسر دنیا از جمله آنا ماریا باندی، گابریل باکر، چارلز برت، روبر دومه، جیل فلدمن حضور داشته‌است.
صدای دادور در محدودهٔ لیریکو لجرو قرار دارد. دریا دادور ترانه‌ها و سبک‌های ایرانی را با اپرا و شیوه‌های غربی تلفیق کرده و سبک مخصوص به خود را بوجود آورده‌است. نخستین آشنایی او با سبک اپرا وقتی اتفاق افتاد که در سن ۱۴ سالگی به پاکستان رفته‌بود. سپس وقتی که در مدرسه‌ای در شهر تولون فرانسه مشغول یادگیری زبان فرانسه بود، به کمک مسئولین مدرسه که در مراسم‌های آوازخوانی بین دانشجویان، صدای دادور را شنیده و از آن خوششان آمده‌بود، به دادور پیشنهاد کردند که وارد کنسرواتوار شود. دادور کار آهنگ‌سازی و تنظیم ترانه‌هایش را خود بر عهده می‌گیرد و حتی در بازخوانی آثار دیگر هنرمندان هم آنها را بازچینی کرده و با سبک هنری خود سازگار می‌کند. دادور در رشتهٔ آواز باروک هم تحصیل کرده و مدتی را صرف فعالیت در زمینهٔ آهنگ‌های به‌سبک قرون وسطایی گذرانده‌است.
دریا دادور به زبان‌های فارسی، فرانسوی (از جمله ترانه‌هایی به همراه باتریس کراموا) و انگلیسی صحبت می‌کند و آهنگ‌های محلی را با بسیاری از زبان‌ها و لهجه‌های مرسوم در ایران همچون کردی و گیلانی می‌خواند. دادور در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۱ اظهار داشت که به ۱۲ زبان مختلف آواز خوانده است است. وقتی که در مصاحبه‌ای از او سوال شد که چگونه توانایی آوازخواندن به این تعداد زبان و لهجه را دارد. دادور در اشعار ترانه‌های خود، هم از شعرهای شعرای معاصر نظیر فریدون مشیری، اخوان ثالث، ایرج میرزا و هم از شعرای کلاسیک نظیر حافظ استفاده می‌کند. او در آثار خود عمدتاً از ساز پیانو بهره می‌گیرد و از دیگر سازهایی که او در آثار خود استفاده کرده، عبارتند از ویولون، فلوت، چنگ، دهل و دودوک.
به گفتهٔ خود دادور، نخستین کنسرت حرفه‌ای‌اش را در سال ۱۹۹۹ و در تئاتر سلطنتی کومپینی برگزار کرد که به عنوان یک تک‌خواننده در اپرایی به نام La legend de Joseph en Egypte de Méhul به اجرا پرداخت. در همان سال هم نخستین کنسرتش با آوازهای محلی ایرانی را در اوینیون فرانسه برگزار کرد. در سال ۱۹۹۹ از کنسرواتوار ملی تولوز فرانسه، موفق به دریافت مدال طلا در رشتهٔ آواز لیریک می‌شود و سپس در سال ۲۰۰۰ دیپلم حرفه‌ای خود را در رشتهٔ آواز باروک اخذ می‌نماید.
دادور در فستیوال فرهنگی عمان در سال ۱۹۹۹ (مصادف با آخرین سال تحصیلی‌اش در کنسرواتور تولوز) و همچنین در فستیوال فرهنگی ارگ‌های تولوز در سال ۲۰۰۰ شرکت کرده است. در سال ۲۰۰۴ هم تک‌خوانی‌هایی به زبان فارسی در مرکز دانشگاه لینکولن نیویورک داشته است. در سال ۲۰۰۲ دریا دادور در اپرای رستم و سهراب که به رهبری لوریس چکنواریان از ارکستر سمفونیک ارمنستان در تهران برگزار شد، در نقش تهمینه به ایفای نقش پرداخت. او خودش این اتفاق را «باور نکردنی» توصیف می کند. سپس در چارچوب جشنوارهٔ موسیقی ملل در تالار رودکی، باز هم به رهبری لوریس چکناواریان، به آوازخوانی پرداخت.
در سال ۲۰۰۵، کنسرت‌هایی در ونکوور، آلمان، فرانسه، لندن، و همچنین برنامه‌ای زنده در بخش فارسی بی‌بی‌سی اجرا کرد. در سال ۲۰۰۶ هم چندین کنسرت و رسیتال در سان حوزه، نیویورک و اسپانیا اجرا کرد. او با برخی دیگر از هنرمندان نظیر همای و همینطور گروه موسیقی «صدای صلح» هم برنامه اجرا کرده‌است.
دریا دادور تا کنون دو آلبوم منتشر کرده‌است. آثار دیگری هم از او در وب‌گاه رسمی، کانال او در یوتیوب و دیگر سایت‌ها منتشر شده است. بازخوانی نخستین سرود ملی ایران توسط او، با استقبال فراوان روبرو شد و «ده‌ها هزاربار» در سایت یوتیوب مورد بازدید قرار گرفته است. آلبوم اول که به صورت زنده در کنسرتی در برلین در سال ۲۰۰۴ ضبط شده‌است، تلفیقی از موسیقی سنتی ایرانی با پیانو و ویولون است. آلبوم دوم هم که سبک فعلی او را تشکیل می‌دهد، تلفیقی از موسیقی سنتی ایرانی با سبک‌های جاز و بلوز است. این آلبوم در سال ۲۰۰۸ در کنسرتی در تورنتو ضبط شده‌است.
Darya Dadvar is an accomplished Iranian soprano soloist and composer. She is a native of Rasht but grew up in Tehran. In 1991, she left Iran for France where she studied music. She is a graduate of The National Conservatory in Toulouse, France. She obtained her Diplome d'Etude Musical in voice in June 1999 and subsequently completed a four-year professional course in the Baroque style at the Conservatory of Toulouse in 2000. Darya further holds a postgraduate Master of Arts degree from School of Fine Arts of Toulouse (Ecole des Beaux-Arts de Toulouse).
