حسین علیزاده
سرتیتر اخبار: از تعطیلی‌های زنجیره ای تا برکناری وزیر ...
از گلشیفته و فرهادی تا نامجو، هیچکس، مهرجویی و کلهر ...
نزهت امیری، اولین و تنها رهبر ارکستر زن در ایران روی ...
حسین علیزاده: خدا کند من روشنفکر نباشم!
حسین علیزاده (زادهٔ ۱ شهریور ۱۳۳۰ تهران) ردیف‌دان، آهنگ‌ساز، پژوهش‌گر و نوازنده تار و سه‌تار ایرانی و نامزد دریافت ۳ جایزه گرمی است.
وی از چهره‌های تحسین‌شده موسیقی فیلم در ایران به شمار می‌آید و آثاری چون دلشدگان (۱۳۷۰)، گبه (۱۳۷۴)، زشت و زیبا (۱۳۷۷)، زمانی برای مستی اسب‌ها (۱۳۷۸)، لاک‌پشت‌ها هم پرواز می‌کنند (۱۳۸۶)، آواز گنجشک‌ها (۱۳۸۷) و ملکه (۱۳۹۰) از ساخته‌های اوست. علیزاده، دبیر و سخنگوی شورای عالی خانه موسیقی ایران است. وی با کسب ۴ سیمرغ بلورین برای فیلم‌های گبه، زشت و زیبا، آواز گنجشک‌ها و ملکه، مشترکاً به همراه مجید انتظامی برنده بیش ترین سیمرغ بلورین در بخش بهترین موسیقی متن از جشنواره فیلم فجر می‌باشد.
علیزاده سال ۱۳۳۰ در منطقه سید نصر الدین بازار تهران از پدری اهل ارومیه و مادری اهل اراک متولد شد. پس از تحصیل در هنرستان موسیقی به دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران رفت و هم‌زمان در مرکز حفظ و اشاعهٔ موسیقی به یادگیری و اجرای کنسرت پرداخت. او نزد هوشنگ ظریف، حبیب‌الله صالحی، محمود کریمی، علی اکبر شهنازی، داریوش صفوت، نورعلی برومند، سعید هرمزی، یوسف فروتن و عبدالله دوامی موسیقی آموخته‌است و در سال‌های آغازین دههٔ ۱۳۶۰ خورشیدی در دانشگاه آزاد برلین نیز تحصیل کرده‌است.
علیزاده در سال ۱۳۴۷ عضو ارکستر رودکی بود. دو کنسرت او در جشن هنر شیراز آغاز راه او به عنوان یکی از وزنه‌های موسیقی ایرانی بود. او با عضویت در کانون چاووش همراه با دیگر استادان موسیقی ایران از جمله محمدرضا لطفی و پرویز مشکاتیان آثار جاودانه‌ای در موسیقی ایران به نام مجموعه آلبوم‌های چاووش اجرا کرد و نیز با آموزش به هنرجویان موسیقی تأثیر مهمی در تربیت موسیقی‌دانان و نوازندگان پس از انقلاب گذاشت. علیزاده در اوایل دههٔ هفتاد ریاست هنرستان موسیقی را بر عهده داشت.
علیزاده هم اکنون عضو هیأت علمی دانشگاه تهران است و تا سال ۱۳۸۴ با محمدرضا شجریان در قالب گروهی چهار نفره همراه با کیهان کلهر و همایون شجریان به برگزاری کنسرت و اجرای برنامه در کشورهای مختلف مشغول بود. حسین علیزاده دارای دو فرزند به نامهای صبا (نوازندهٔ کمانچه) و نیما (نوازندهٔ رباب و تار) است که هم اکنون در گروه هم‌آوایان زیر نظر علیزاده فعالیت دارند. وی با بزرگانی همچون شهرام ناظری و محمدرضا شجریان همکاری داشته است.
حسین علیزاده تا به حال سه بار برای آلبوم‌های فریاد، بی تو به سر نمی‌شود و به تماشای آب‌های سپید نامزد جایزه گرمی در بخش «بهترین آلبوم سنتی جهان» شده‌است. جوایز گرمی معتبرترین جایزه صنعت ضبط و پخش موسیقی در آمریکا محسوب می‌شوند. حسین علیزاده چهار بار جایزه بهترین موسیقی فیلم را از جشنواره فیلم فجر برای فیلم‌های گبه، زشت و زیبا، آواز گنجشک‌ها و ملکه بدست آورده است. همچنین علیزاده موفق به دریافت جایزه بهترین موسیقی متن برای فیلم آسمان زرد کم عمق در جشن انجمن منتقدان سینمای ایران در سال ۱۳۹۲شده است. وی در هفتم آذر ۱۳۹۳، در نامهای، بدون ذکر دلیل روشن، از دریافت «نشان شوالیه هنر و ادب فرانسه» اعلام انصراف کرد و نوشت که «خود را بی‌نیاز از دریافت هر نشانی» می‌داند. علیزاده در عین حال گفته است که «هدیه ملت بافرهنگ فرانسه» را «ارج می‌نهیم». او در نامه خود گفت: «اگر سفیر سیاسی و فرهنگی کشور فرانسه هدیه ملت بافرهنگ فرانسه را به سینه هنرمندان بزرگ ما نصب می‌کند، آن را ارج می‌نهیم و ما نیز ستایش می‌کنیم ستارگان پرافتخار تاریخ خود را.» علیزاده با این حال با لحنی انتقادآمیز اضافه کرد که «شاید اگر در دیار ما توجه و درک از هنر والای موسیقی نزد مسئولان می‌بود، یک هدیه و عنوان غیرخودی این همه انعکاس نداشت. وقتی در فضای هنری نور کافی نباشد، چراغی کوچک خورشید می‌شود». او در پایان‌نامه خود نوشت: «ضمن قدردانی از مسئولان کشور و سفارت فرانسه، به احترام مردم هنرپرور و هنردوست ایران، به نام حسین علیزاده قناعت کرده، تا آخر عمر به آن پیشوند یا پسوندی نخواهم افزود.» حسین علیزاده در نامه خود دلیل روشنی برای این اقدام ذکر نکرد.
از جمله کتاب های منتشر شده از حسین علیزاده می توان چهار جلد "ده قطعه برای تار"، "آموزش سه‌تار، دوره مقدماتی"، "آموزش تار و سه‌تار، دوره متوسطه"، "ردیف مقدماتی تار و سه‌تار (کتاب سوم هنرستان)" و "بوسه‌های باران تصنیف‌های حسین علیزاده" را نام برد.
وی سازهای متعددی را ابداع کرده و یا در ساختن آن‌ها نقش داشتهٍ است. سلانه سازی است که زیر نظر علیزاده توسط سیامک افشاری ساخته شده‌است و صدایی شبیه عود و تار دارد. ابداع مقام داد و بیداد که از ترکیب گوشهٔ داد از دستگاه ماهور و گوشهٔ بیداد از دستگاه همایون است، از دیگر ابتکارهای اوست. علیزاده در سال ۱۳۹۰ فعالیت‌های آموزشی خود را با عنوان «مکتب علیزاده» از سر گرفت و برای این منظور وبسایتی با همین عنوان را راه‌اندازی و این وبسایت را، تنها وبسایت رسمی و مورد تایید خود معرفی کرد.
Hossein Alizâdeh (b. 1950, Tehran, Iran) is an Iranian musician and composer. He comes from a traditional training. He learned the Radif of Persian classical music with various masters of the tradition including Houshang Zarif, Ali Akbar Shahnazi, Noor Ali Boroomand, Mahmood Karimi, Abdollah Davami, Yusef Forutan, and Saeed Hormozi, and later recorded the entire body of the Radif based on the interpretation of Mirza Abdullah for Tar and Setar. He has made numerous recording with prominent musicians including Shajarian, Khaladj, Nazeri, Kalhor, and Gasparyan, etc.
He also received a B.A. in Music Composition and Performance from the University of Tehran, and later studied Composition and Musicology at the University of Berlin. He has taught at the University of Tehran and the Tehran Music Conservatory.
Alizadeh has led a solo career, performing both in Iran and throughout North America, Europe and Asia. He was the conductor and soloist in the Iranian National Orchestra of Radio and Television, established the acclaimed Aref Ensemble and worked with the Shayda Ensemble. His first professional experience in Europe was playing in the orchestra of the famous Bejart Ballet Company in Maurice Bejart's ballet, Gulistan.
Some of Alizadeh's most noted compositions are The Nava Improvisations (1976), Riders of the Plains of Hope (1977), Hesar (1977), Revolt (1983), Ney Nava (1983), Dream (1986), Torkaman (1986), Raz-O-Niaz (1986), Delshodegan (1987), Song of Compassion (1991), New Secret (1996), A Time for Drunken Horses (2000), Turtles Can Fly (OST) (2004), Endless Vision (2004), Half Moon (Nive Mang) (2006), Under The Cutting Blade (2007) and Ode to Flowers (2007). The album, Endless Vision has been nominated for the Best World Music Album of the Year 2006 in the 49th Edition of the Grammy Awards. Alizadeh established the Hamavayan Ensemble in 1989 with a new approach to the traditional Iranian choral singing. Accompanied with traditional instruments, this ensemble has appeared in many of Alizadeh's compositions including New Secret, Gabbeh, Songs of Compassion and Endless Vision.
