ناصر داوود خلیلی
پرفسور ناصر داوود خلیلی محقق، سخنران و کلکسیونر معروف ایرانی است که به دلیل شناختش از آثار هنری و باستانی جهان بویژه خاورمیانه، آسیا و افریقا مورد توجه موزه ها و دانشگاه های مهم جهان است و در میان رهبران کشورهای اسلامی "سفیر فرهنگی اسلام" نامیده می شود. او در کنار مشاغل پژوهشی و آموزشی، به کار خرید و فروش، و تعمیر املاک و مستغلات قدیمی و گرانقیمت نیز مشغول بوده است.
ناصر داوود خلیلی در سال ١٩۴۵ مطابق با ۱۳۲۴ خورشیدی در شهر اصفهان در خانواده ای یهودی تبار متولد شد. او پس از پایان خدمت سربازی اش، در سال ۱۹۶۷ برای ادامه تحصیل به آمریکا آمد و در دانشگاه کویینز مشفول به تحصیل شد. پرفسور خلیلی از سال ١٩٧٨ در انگلستان زندگی می کند.
عمده معروفیت داوود خلیلی به خاطر داشتن مجموعهای بزرگ از آثار هنری می باشد. بخش عمده دارایی او را مجموعه آثار هنری ایرانی و اسلامی تشکیل می دهد که خود او ارزش آن را بیش از یک میلیارد پوند می داند. بقیه دارایی او را نیز املاک گرانقیمتش در لندن تشکیل می دهد. پرفسور خلیلی معتقد است سهل انگاری و نادیده گرفتن هنر اسلامی اشتباه محض است. مجموعه آثار دوران اسلامی متعلق به آقای خلیلی، که در بر گیرنده بیش از بیست و پنج هزار شیء و اثر هنری است یکی از بزرگترین مجموعه های دوران اسلامی به حساب آورده می شود. آثاری که شامل گستره وسیع زمانی و جغرافیایی متنوعی است. مینیاتور، کتب تذهیب شده، سفال و سرامیک، فرش و پارچه، میناکاری و فلزکاری، بخشی از آثار این مجموعه با ارزش را تشکیل میدهند.
در سایت رسمی بنیاد خلیلی و در توضیح نحوه ارزش گذاری بر آثار هنری آمده است که تا حد ممکن سعی شده که گردآوری و طبقهبندی این آثار بر مبنای دیدگاه رایج غربی نسبت به "آثار اسلامی" و شرقی صورت نگیرد، یعنی معیار اهمیت آثار از حوزه فرهنگی و تمدنی دیگری انتخاب نشود، بلکه مبنای قضاوت، ارزشهایی باشد که در قرون مختلف برای خود مردمان این مناطق اهمیت داشته و یا هنوز هم اهمیت خود را حفظ کرده اند. از این رو، جایگاه مرکزی این مجموعه به آثار خطاطی که همواره مقامی بسیار والا و حیاتی در هنرهای اسلامی داشته، اختصاص یافته است. بخشی از این مجموعه سیر کتابت قرآن را از قرون دوم و سوم هجری تا دوران معاصر و در مکانهای مختلف از مراکش تا چین ارائه میکند. بخش دیگر مجموعه خلیلی به آثار نقاشیهای مینیاتور اختصاص دارد که از میان آنها میتوان به بخشی از شاهنامه طهماسبی مربوط به دوران صفوی و زندگی پیامبر مربوط به دوران عثمانی اشاره کرد. گرچه بسیاری از مجموعههای شخصی و موزه های عمومی، تنها به جمع آوری و ارائه آثار دوران اسلامی در قرون میانی میپردازند، اما مجموعه خلیلی شامل آثار ارزشمندی از قرن های هفدهم، هجدهم و نوزدهم و نمونه های ارزشمندی از آثار دوران عثمانی تا هنر قاجاری در قرن بیستم نیز میشود. آثاری که بخش عمده از آن دربرگیرنده نقاشی لاک و الکل و فنون مختلف اجرای آن در یک بازه زمانی دویست پنجاه ساله در ایران است.
از ارزشمندترین آثار موجود در مجموعه خلیلی میتوان به بشقاب های سرامیک با خط کوفی از نیشابور، یک پارچه زربفت ابریشمی از دوران ایلخانی در ایران، یک کره فلزی سماوی یا آسمانی از قرن هفتم هجری که صور فلکی گوناگون روی آن حکاکی شده و موقعیت هزار و بیست چهار ستاره روی آن نقره کوب شده است و همچنین بخش هایی از کتاب جامع التواریخ، نوشته خواجه رشید الدین فضل الله همدانی وزیر ایلخانی اشاره کرد. بخش های موجود از کتاب جامع التواریخ در مجموعه خلیلی، بخشی از قدیمی ترین نسخه عربی این کتاب است که با نقاشی تزیین شده است. مجموعه هنری خلیلی، فقط دربرگیرنده آثار هنری اسلامی نیست بلکه مجموعه ای از هنرهای ژاپنی، اسپانیایی و سوئدی نیز در این مجموعه گردآوری شدهاند. بیش از هزار اثر هنری از دوران میجی ژاپن، بزرگترین مجموعه در نوع خود در جهان است.
خلیلی در سال ۲۰۰۷ به عنوان پنجمین فرد ثروتمند بریتانیا شناخته شد. با حمایت های مالی بنیاد خلیلی، مرکز تحقیقاتی و آموزشی هنر و فرهنگ خاورمیانه از سال ۲۰۰۵ میلادی در دانشگاه آکسفورد و به عنوان بخشی از دانشکده شرقشناسی این دانشگاه افتتاح شد و در سال ۲۰۱۱ نیز بنیاد خلیلی کمک مالی قابل توجهی به این مرکز نمود. خلیلی در مصاحبه ای با مجله آپولو از اشتیاقش به ساختن موزهای عمومی برای نمایش مجموعه بیهمتایش سخن گفته است. موزهای که برپاکردن آن به بودجهای در حدود صدمیلیون پاوند نیاز دارد.
Professor Nasser D. Khalili is a scholar, collector and philanthropist of international standing, who has often been called the ‘cultural ambassador of Islam’ by leaders of Muslim countries. He is also a real estate investor and a prominent figure among the various real estate investors and property dealers.
David was born to a Jewish family on December 18, 1945 in Esfahan, Iran and grew up in Tehran. After completing his schooling and national service in Iran he moved to the United States of America in 1967, where he continued his education. In 1978 he settled in the United Kingdom.
Since 1970 he has assembled, under the auspices of the Khalili Family Trust, five of the world’s finest and most comprehensive art collections: The Arts of the Islamic World (700-1900), Japanese Art of the Meiji Period (1868-1912), Swedish Textiles (1700-1900), Spanish Damascened Metalwork (1850-1900) and Enamels of the World (1700-2000). Together, the five collections comprise some 25,000 works. Each of the five collections is on its own merit the largest and most comprehensive in the world. The Khalili Collections are fully represented in a series of over 40 volumes, of which 90% have already been published. Selections from each Collection have been exhibited in over 35 world-class museums.
Khalili hopes to promote intercultural and interfaith understanding through art, on the basis that appreciating the art of a culture helps us to appreciate the culture itself. Khalili considers himself a “temporary custodian” of his works. As well as mounting his own exhibitions, he loans generously to museums around the world. He is adamant that anywhere the collection is exhibited it should be available to the largest possible audience. Khalili’s team of art experts at The Nour Foundation researches the artifacts continuously. Such dedication towards gaining an academic understanding of his acquisitions has brought them a scholarly value unmatched by those of other collectors.
Nasser Khalili is a frequent lecturer. He has also made notable contributions to the scholarship of Islamic art, having endowed in 1989, the Nasser D. Khalili Chair of Islamic Art and Archaeology at the School of Oriental and African Studies, University of London, the first chair devoted to the decorative arts of Islam to be founded at any university. He is Honorary Fellow of Wolfson College, and member of The Chancellor's Court of Benefactors, University of Oxford. He has also supported a research fellowship in Islamic art at the University of Oxford.The Khalili Research Centre for the Art and Material Culture of the Middle East at the University of Oxford was opened in 2005 by the Chancellor Lord Patten, thanks to the significant endowment of the Khalili Family Trust, whose sustaining support continues to the present day, notably with an additional substantial donation in 2011. Nasser Khalili is a graduate, Associate Research Professor and an Honorary Fellow of the University of London. In early 2011 The Trust endowed The Nasser D Khalili Chair of Islamic studies at Queens College New York where Professor Khalili graduated in 1974. He was appointed to the International Board of Overseers at Tufts University, Massachusetts, USA, in 1997 and in 2003 received the honorary degree Doctor of Humane Letters from Boston University. In May 2005 he also received an Honorary Doctorate from the University of the Arts London, and in 2007 he was given the High Sheriff of London award for his cultural contribution to London.
Since 1995 Nasser Khalili is the co-founder and chairman of the Maimonides Foundation, a charity which promotes peace and understanding between the three great monotheistic faiths: Judaism, Christianity, and Islam.
